"DUY NHÂN GIẢ, NĂNG Ố NHÂN, NĂNG HIẾU NHÂN". 


        [IV.3 - Luận Ngữ]. Kẻ thiểu nhân thì làm sao có 'Ố nhân' hay 'Hiếu nhân' một cách công tâm được. 


        Chả trách những bậc Hiền xưa, có 'Ố nhân', 'Hiếu nhân' theo Trung (trung dung), theo Lễ thì 100 người đều về ẩn cư sơn lâm hoặc vui thú điền viên cả 100 người. Bất bình trước sự u mê của những kẻ nắm trong tay quyền sinh sự sát khi phải nghe gian ngôn của những kẻ 'xảo ngôn, lệch sắc' tâng bốc, nịnh hót, gian ngụy...Ngay đến cả bậc Trí giả Hiền Nhân (trong kinh Hiền Nhân) còn phải ôm bát chống gậy bỏ đi trước 4 tên hoạn quan (sở dĩ ngài đến ko vì quan tước, ngài đi cũng ko vì bị thất sủng. Mà cái đạo của bậc Hiền nó nằm ở chỗ Trực tâm. Can bất thành thì bỏ đi. Vậy thôi)


        Thế nhưng..

Trời xanh kia vẫn luôn làm kẻ trên đùa

   Khiến Khuất Nguyên phải ôm hận bến sông Thương

Côn Sơn tĩnh lặng cũng chẳng ngăn được án Lệ Chi Viên

Đến cả Tố Như "Ba trăm năm lẻ nữa ai người khóc Ta"


        Nhưng, dẫu thế nào thì "Cái gì là lõi cây, cái ấy sẽ tồn tại lâu dài" [M.29] Cũng như vậy, ai "có đức có nhân" thì tiếng thơm muôn đời. Dẫu trong đời này oan ko thể kêu, sự ko thể bày thì người đời sau vẫn luôn tôn kính. Cho nên Khuất Nguyên kia hàng năm đến ngày giỗ người dân các nước đều tưởng nhớ; Tư Thành lên ngôi rửa sạch án oan cho cụ Nguyễn; để rồi cả cụ Ức Trai ấy và Tố Như kia đều được hậu thế - UNESCO tôn vinh là Danh nhân văn hóa TG. 


        Quả thật, "Đức bất cô, tất hữu lân". Chớ lo ko có người hiểu mình, biết mình. Người có đức, có nhân ắt sẽ ko bao giờ đi cùng đường, ngồi cùng mâm với những kẻ khác mình "Chiếu không ngay thì chẳng nên ngồi", còn nếu lỡ lúc đầu có ngồi chung, nhưng sau nhận thấy ko cùng chí hướng, bỏ qua Lễ tắc, mất đạo quân tử thì "chiếc chiếu ấy còn bị cắt làm đôi" huống chi.


        Cho nên:

"Tìm không được bạn đường

Hơn mình hoặc bằng mình

Thà quyết sống một mình

Không làm bạn kẻ ngu" (Dhp61)

        (Câu này thiên về Trí Tuệ [PG]. Nhưng theo tui, người có Trí, ắt có Lễ, có Lễ ắt có Đức, có Đức ắt có Nhân,...vậy).


--LạcNhiên-30.03.2025--